Welcome to http://jadimanhutapea.blogspot.com

Laman

Ulos Batak - Lestarikan makna dan fungsinya


Pakkeon ma ulos on, asa dilapiki sian ginjang
Disaongi sian toru
Unang ngalian
gabe jala mamora
mambuan goar nauli di luat portibion


Ragi idup na linggom

· Ragi idup si linggom, gorga ni badan antar songon na linggom

· Ragi idup si linggom ndang di pagais gais, jadi ingkon di pesan

· Ulos dipasahat tu anakhon na marpanggkat – na marhuaso; songon pangidoan asa boi marlinggom ( tempat berlindung) angka na ni gomgomanna. Jala suman do on pasahaton molo ro pejabat tinggi tu sada luat.


Mangiring

· Dipasahat tu dakdaknak na baru sorang manang tardidi, manan gabe ulos tali tali dohot sinampe-sampehon.

· Laho Pasahathon huhut marpangidoan : giring giring gostagosta , sai tibu ma hamu mangiring iring huhut mangompa ompa

Mangiring Pinursang

· Dipasahat molo adong na baru sohot, sian partuturon na marsisuharan (kacau), isarana : aturan hula hula gabe pamoruon

· Lao Pasahathon : rundut biur ni eme mambahen tu porngisna, masijaitan andor ni gadong mambahen tu ramosna ‘ artinya, biarlah partuturron jadi sedikit kacau kalau itu demi kebaikan

· Boi dipakke sitalihononhon manang di sampehon



Sirara (Ragi Hotang)

· Ulos ragi hotang huhut do digoari sirara jala molo tung mansai denggan didok m “potir si na gok”

· Pamakkena :

ü Ulos hela (pengantin) sian natoras

ü Ulos Holong tu pengantin sian na torop

ü Ulos tu na magodang (>= 12 Tahun)

ü Ulos saput tu naung sohot alai ndang mardakdaknak

ü Mangupa tu natua tua (malua sian parmarahan)

ü Mangompoi bagas;sian hula hula tu natua tua na so marpahompu dope

ü Mangokal holi sian hula hula

ü Ulos saput dohot tajung tu na sari matua

ü Hadangan ni hasuhuton naung mardakdaknak / marboru dohot naung marpahompu tikki arsak ni roha

· Umpasa na marhadomuan tu ulos on:

ü Hotang do ragian, hadang hadangan pansalongan; siahaan gabe sianggian, molo hurang sinaloan

ü Hotang binebe-bebe, hotang pinulos pulos; unang iba mandele, ai godang do tudos tudos

ü Tumbur ni pangkat tumbur ni ni hotang; tu si hamu mangalakka sai disi ma hamu dapotan parsaulian

ü Hotang hotari, hotang pulogos;gogo ma hamu mansari asa dao pogos

ü Hotang do bahen hirang, laho mandurung pora pora; sai dao ma nian hamu nasirang, alai lam balga ma holong ni roha

ü Hotang di para para, ijuk diparlabian, sai dao ma nasa mara, jala sai roma parsaulian.


Suri Suri / Togu Togu/ Lobulobu

· Ulos on mardomu do rambuna, jadi gabe hira mandar

· Dipangkehon ulos on di jabu, di pangke holan angka ina, asa tongam berengon

· Godang di baen gabe parompa

· Digoari lobu lobu, asa bongot(lobu) angka na denggan tu bagas ni na mamangke

· Molo adong sada borua mangompa ibotona huhut diendehon : ulos lobulobu marrambu ditonga tonga, tibu ma ho ito doli doli jala mambahen si las ni roha. Molo mangompa borua, didok : ulos lobu lobu marrambu di tonga tonga, sinok ma modom ho, anggi, suman tu boru ni namora

· Dilehon natorasna tu boruna molo leleng ndang mardakdaknak.

Sibolang

· Huhut di goari sibulang, ima na pinasahat tu sasahalak na adong marpahompu sian pambahenan na uli, isarana : ulubalang na patalu musu, na boi pamatehon nagogo ( binatang buas), boru namanghophop hula hulana.

· Ulos saput tu natua tua naso marpahompu, naung marpahompu sian anak manang holan sian boru, saput tu naung marpahompu sian anak songoni sian boru

· Molo dipasahat gabe ulos pansamot, namarlapatan nasumintahon asa natoras nihela gabe sada pangalu aluan ni anakhon, nagogo mansamot jala parpomparan sibulang bulangan dohot pandohan: marasar sihosari di tombak panggulangan, sai halak na gogoma hamu mansari jala parpomparan sibulang bulangan.

· Hadangon ni hasuhuton dohot si solhot di tingki na monding alai di luat na deba

Catatan :

ü Di sipaettua, ulos saput dohot ulos tanjung sian hula hula

ü Diluat na deba : ulos tanjung sian hula hula, ulos saput manang sian tulang ni namonding.


Sadum / Godang

· Ulos sadum manang Ulos godang di tonun di Angkola dohot di Tarutung / silindung

· Ulos on mansai uli, alai derajat na tong do ditoru ni Ragi Idup

· Pamangke na :

ü Ulos na marpangidoan asa godang pasu pasu

ü Ulos holong tu pengantin (somal di silindung)

ü Molo ulos holong tu pomparan ni na saur matua, unsuman dipasahat tu boru/bere

Pinussaan & Ragi Idup

· Sarupa do ulos pinussaan dohot ragi idup. Molo tonunan Toba didik ma Pinussaan alai molo tonunan Tarutung digoari Ragi Idup

· Ulos on marlapatan na mansai arga do ngolu jala mabiar tu hamatean. Ido umbahen gorgani ulos on patuduhon gombaran ni jolma na marhosa, ala ni arga ni ngolu, laos ido mambahen boi bilangan do halak batak mate maningkkot, nangpe ndang mabiar mate molo udan naso hasaongan. Jala halak batak mabiar pogos gabe di haringkothon ma gogo mansari dohot pasingkolahon ianakhonna. Didok : agia pe lapa lapa asal ditoru ni subuan agia pe marlalap asal ma di hangoluan, ai sai na boi do partalaga gabe parjujuon.

· Ragi Idup digoari raja ni Ulos, ala na ulos on ma na tumimbo pamangkena; jadi ndang sumbarangan pamakke na, maol di tonun jala mansai rundut.

· Pamangkena

ü Ulos pansamot tu natoras ni pangoli

ü Ulos pangomgom tu ompung ni pangoli

ü Ulos saput dohot ulos sampetua tu namarpahompu, sarimatua, saurmatua, maulibulung.

Sitolutoho/sitoluntuho

· Gorgana tolu : Mangombarhon dalihan natolu

· Dipasahat dohot tona: manat mardongan tubu(molo naeng sangap,manat mardongan tubu),somba marhula hula ( molo naeng ho gabe somba, somba maho marhula hula), elek marboru ( molo naeng ho mamora, elek ma ho marboru)


Bintang Maratur

· Ulos tu boru na paintehon haroan na uli ( 7 bulanan)

· Dipasahat dohot pandohan:

ü On ma Ulos maratur;siatur maranak, siatur marboru, siatur-hagabeon,siatur hamoraon

ü On ma ulos ni si boru Habonaran, Si Boru Deak Parujar, mula ni panggantion dohot parsorhaon, pargantang-pamonori, na so boi lobi na so boi hurang

· Dipangke : sitalihonon atau sinampe-sampehon


Bolean

· Bolean dipasahat marlapatan mangapuli roha ; membelai belai

· Dipasahat tu dakdaknak naso adong be natorasna, songon pangidoan asa tabah


1 komentar:

javascript:void(0)